Dzisiaj wspominamy i upamiętniamy żołnierzy podziemia antykomunistycznego i niepodległościowego.
Żołnierze wyklęci po II wojnie światowej nie złożyli broni, sprzeciwili się postanowieniom Konferencji w Jałcie i postanowili walczyć z komunistyczną władzą na terenie Polski. Ich celem było doprowadzeniem do tego, by Polska była wolna, demokratyczna i niezależna od wpływów ZSRR.
Blisko 80 tys. Partyzantów nie złożyło broni po wojnie. 8 tysięcy skazano na karę śmierci, z czego na 4,5 tys. osób wykonano wyrok. W więzieniach zabito bez żadnego wyroku niemal 25 tys. żołnierzy.
Zbigniew Herbert
Ponieważ żyli prawem wilka
historia o nich głucho milczy
pozostał po nich w kopnym śniegu
żółtawy mocz i ten ślad wilczy
szybciej niż w plecy strzał zdradziecki
trafiła serce mściwa rozpacz
pili samogon jedli nędzę
tak się starali losom sprostać
już nie zostanie agronomem
,,Ciemny” a ,,Świt” – księgowym
„Marusia” – matką ,,Grom” – poetą
posiwia śnieg ich młode głowy
nie opłakała ich Elektra
nie pogrzebała Antygona
i będą tak przez całą wieczność
w głębokim śniegu wiecznie konać
przegrali dom swój w białym borze
kędy zawiewa sypki śnieg
nie nam żałować – gryzipiórkom –
i gładzić ich zmierzwioną sierść
ponieważ żyli prawem wilka
historia o nich głucho milczy
został na zawsze w dobrym śniegu
żółtawy mocz i ten trop wilczy
